Dynamiczny wzrost migracji do Polski zmienia strukturę rynku pracy, skład demograficzny polskiego społeczeństwa i wpływa na wzrost różnorodności naszych lokalnych społeczności. Pomimo braku oficjalnej polityki migracyjnej, Polska prowadzi realnie jedną z najbardziej liberalnych strategii imigracyjnych, w celu pozyskania i zatrzymania pracowników z innych krajów. W 2018 roku przyjęliśmy więcej imigrantów/ek niż jakiekolwiek inny kraj Unii Europejskiej, w tym pięć razy więcej niż Niemcy. Obok prawie dwóch milionów Ukraińców, którzy przybyli od 2014 roku, w ostatnich latach znalazły pracę w Polsce dziesiątki tysięcy obywateli Indii, Nepalu czy Bangladeszu. Na Pomorzu w 2019 roku wydano 132 tys. oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi oraz prawie 30 tys. zezwoleń na pracę. Zmienia się charakter imigracji z wahadłowych na osiedleńcze – 55% pomorskich imigrantów z Ukrainy planuje osiedlenie się tu na stałe. Systematycznie rośnie liczba uczniów z rodzin imigranckich w pomorskich szkołach, aktualnie uczy się w nich ponad 2000 dzieci. Zmienia się skład ludnościowy lokalnych społeczności, w których różne sektory produkcji, handlu i usług są w coraz większym stopniu obsługiwane przez osoby przybyłe z innych krajów.
Wpływ imigrantów na gospodarkę – imigranci wsparciem dla rynku pracy
Polska pilnie potrzebuje chętnych do pracy imigrantów, gdyż w perspektywie najbliższych kilkudziesięciu lat, z powodu pogarszających się perspektyw ludnościowych, staniemy przed groźbą zahamowania rozwoju gospodarki. Już dziś wśród polskich pracodawców rośnie akceptacja dla pracy imigrantów. Doceniają oni wymierne korzyści wynikające z zatrudniania imigrantów, czyli uzupełnienie braków w zatrudnieniu, ograniczenie rotacji pracowników czy zwiększenie motywacji do pracy zatrudnionych już pracowników z Polski. Pracodawcy dobrze oceniają pracę imigrantów, ich motywację, pracowitość i chęć rozwoju i są coraz bardziej świadomi, że w przyszłości zapewnienie rozwoju i konkurencyjności ich firm nie będzie możliwe bez imigrantów.
Utrzymanie pozytywnego wpływu pracy imigrantów na rozwój polskiej gospodarki wymaga uznawania i wzmacniania ich kompetencji uzyskanych w kraju pochodzenia, przeciwdziałania zatrudniania poniżej kwalifikacji oraz umożliwienie rozwoju stosownie do potrzeb rynku pracy. Istotne jest wspieranie przedsiębiorczości imigrantów, którzy przywożą ze sobą kompetencje i energię, pracują ciężko i chętnie, a swój pobyt w Polsce traktują jako szansę.
Wpływ imigrantów na społeczeństwo – imigranci ratunkiem dla polskiej demografii
Zaawansowane prognozy demograficzne wskazują, że starzenie się populacji i niska dzietność Polaków zagrażają prostej zastępowalności pokoleń. W obliczu groźby bankructwa systemów emerytalnych, imigracja jest sposobem na zachowanie odpowiedniego stosunku pracujących do nieaktywnych zawodowo. Aby spełnić tę rolę, imigranci/ki powinni być zatrudnieni legalnie – tylko wtedy ich praca będzie spowalniać negatywne skutki procesów demograficznych.
Starzenie się polskiego społeczeństwa stawia nas przed narastającym wyzwaniem zapewniania opieki osobom starszym, niepełnosprawnym oraz dzieciom, w związku z czym, podobnie jak w innych krajach europejskich, zwiększa się rola imigranckich pracowników w sektorze opieki.
Wpływ imigrantów na społeczności lokalne – migranci pełnoprawną częścią społeczeństwa
Zmiana społeczna związana z osiedlaniem się imigrantów/ek i ich rodzin w lokalnych społecznościach wymaga od strony przyjmującej tworzenia warunków do integracji. Integracja to dynamiczny, dwukierunkowy proces wzajemnego dostosowania imigrantów/ek oraz członków i członkiń społeczności przyjmującej. Integracja imigrantów/ek jest procesem, którego istotność trzeba rozpatrywać w kontekście rozwoju gospodarczego, wzmacniania społecznej spójności oraz rozwoju kultury demokratycznej. Wykorzystanie potencjału imigrantów/ek i rosnącej różnorodności społecznej i kulturowej zmieniających się społeczeństw jest zadaniem kompetentnych kulturowo zarządzających i pracowników instytucji samorządowych. Cztery obszary, które są nadrzędne w integracji to zatrudnienie, mieszkalnictwo, edukacja i zdrowie. Wejście na rynek pracy jest samo w sobie jednym z najlepszych i najefektywniejszych narzędzi integracji imigrantów/ek, pod warunkiem że jest to praca stabilna i legalna. Zapewnienie imigrantom równego dostępu do usług społecznych (kursy języka polskiego, informacja prawna czy obsługa przez kompetentnych kulturowo urzędników), zniesienie barier w korzystaniu z podwyższania kwalifikacji, ofert pracy, sprawiedliwego wynagrodzenia oraz wsparcie udziału w życiu kulturalnym i włączającej edukacji, zwiększają ich społeczną mobilność i szanse na aktywną partycypację społeczną.
Wobec braku spójnej krajowej polityki imigracyjnej na szczeblu centralnym, integracja imigrantów jest pilnym wyzwaniem dla samorządów lokalnych i instytucji publicznych. Imigranci/ki to nie tylko ręce do pracy, ale ludzie, którzy swoje potrzeby życiowe, zdrowotne, mieszkaniowe, społeczne, kulturalne i wspólnotowe spełniają w społecznościach, w których toczy się ich życie, więc solidarność lokalnej wspólnoty powinna obejmować także ich.